donderdag 25 februari 2010

ONGEWILD VREEMDE ZWANENZANG

Regisseur Terry Gilliam wisselt meesterstukken (Brazil, Twelve Monkeys) af met halfmislukte voortbrengsels die heel goed hadden kunnen zijn (Tideland, The Brothers Grimm).

Dat ligt deels aan zijn werkmethode: veel improvisatie, een drang naar perfectie en visuele krachtpatserij, maar ook een chaotisch denkpatroon gecombineerd met een haperend vermogen dat om te zetten naar een coherent verhaal. Bovendien lijkt hij achtervolgd te worden door externe factoren die hem het filmen onmogelijk maken, het best weergegeven in de documentaire Lost in La Mancha.

Al deze elementen zijn van toepassing op The Imaginarium of Doctor Parnassus. Heath Ledger overleed voordat de opnames afgerond waren. Gilliam legde de productie stil en dacht erover het hele project af te blazen, toen vrienden van Ledger, Johnny Depp, Colin Farell en Jude Law, aanboden de rol over te nemen.

De film draait om de stokoude, rondtrekkende theaterman Doctor Parnassus (Christopher Plummer) die zijn publiek uitnodigt om door zijn magische spiegel te stappen om zich zodoende een korte periode te kunnen wentelen in een parallelle werkelijkheid, die afhankelijk van hun morele status en fantasieën prachtig of verontrustend is.

Parnassus heeft een geheime deal met Mr. Nick (Tom Waits als de duivel), met de ziel van zijn tienerdochter Valentina (het Engelse topmodel Lily Cole) als onderpand. Samen met twee andere acteurs van het gezelschap (Verne Troyer en Andrew Garfield), pikt Valentina de suïcidale amnesiepatiënt Tony (Heath Ledger) op, hangend aan een brug en met mysterieuze tekens op zijn voorhoofd.

Vervolgens ontspint zich een rommelig verhaal, met subplots die alle kanten op schieten. Juist door de beslissing om Ledger’s rol door vier verschillende acteurs te laten spelen verwordt de film meer tot een verzameling sketches dan een samenhangende vertelling.

Tuurlijk, de beelden zijn vaak verbluffend mooi en het contrast tussen de grimmige dan weer kleurrijke droomwereld en hedendaags Londen werkt bijzonder goed. Plummer is standaard in vorm, Waits steelt keer op keer de show als de duivel en Cole maakt indruk als de bevallige dochter. Maar Ledger’s optreden is onevenwichtig. Dan neigend naar de brille die hem de postume Oscar opleverde voor zijn rol als Joker, dan lijdend aan een offday, lijkt het erop dat geen enkel bruikbaar shot van hem opgeofferd is.

Zodoende vraag je tijdens het kijken af of het beter was geweest als Gilliam de film inderdaad niet had afgemaakt, of op zijn minst het wegvallen van zijn acteur anders had opgelost. Nu is het een vreemdsoortig eerbetoon aan Ledger geworden. Hoewel een nobel streven, levert het een film op die weliswaar niet halfmislukt genoemd kan worden, maar verre van geslaagd is, zeker als In Memoriam.

The Imaginarium of Doctor Parnassus (Verenigde Staten, 2009)
Regie: Terry Gilliam
Met: Christopher Plummer, Heath Ledger, Lily Cole, Andrew Garfield, Tom Waits e.a.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten